Tez yazım sürecinin en önemli aşamalarından biri, elde edilen araştırma sonuçlarının etkili biçimde sunulmasıdır. Ancak bu sunum yalnızca bulgular bölümünde yapılmaz; araştırmanın özetinde de bu sonuçlara mutlaka yer verilmelidir. Bu noktada öğrenci için en büyük zorluklardan biri, kapsamlı ve detaylı araştırma sonuçlarını kısa, net ve akademik biçimde aktarabilmektir. Özellikle tez özeti yazdırma sürecinde bu hassas nokta, özetin başarısını doğrudan etkileyen kritik bir bileşen haline gelir.
Bu yazıda, tez özetine araştırma sonuçlarını dahil etmenin en doğru ve etkili yollarını ele alacağız. Araştırma sonuçlarının sadeleştirilmesi, sayısallaştırılması, anlatım biçimi, içerikte nasıl yer bulması gerektiği ve akademik dile nasıl dönüştürülmesi gerektiği üzerinde duracağız.
1. Araştırma Sonuçlarının Tez Özetindeki Rolü
Birçok öğrenci, tez özetinde yalnızca amaç ve yöntemden bahsetmekle yetinir. Oysa özetin olmazsa olmaz bileşenlerinden biri araştırma sonuçlarıdır. Tezinizde ne yaptığınız kadar, ne elde ettiğiniz de önemlidir.
-
Sonuçsuz bir özet eksik ve zayıf görünür.
-
Sonuç, çalışmanın akademik katkısını gösterir.
-
Yalnızca sonuç kısmında değil, özette de bu katkı vurgulanmalıdır.
2. Araştırma Sonuçlarını Özetlemenin Zorlukları
a) Veri çokluğundan hangisini seçeceğini bilememek
Tezde onlarca istatistiksel veri olabilir, ancak özette yalnızca en kritik olanlar yer almalıdır.
b) Cümleleri sadeleştirmekte zorlanmak
Verileri sadeleştirirken anlamı bozmadan sunmak zordur.
c) Yorum ile sonuç arasındaki farkı karıştırmak
Özet, yoruma değil, veriye dayanmalıdır.
d) Yüzdelik değerleri gereğinden fazla kullanmak
Sayılar anlamı güçlendirir ama metni boğmamalıdır.
3. Araştırma Sonuçlarını Kısa ve Net Biçimde Anlatmanın Stratejileri
1. En Kritik 1–2 Bulguyu Seçin
Tüm sonuçları sıralamak yerine, çalışmanızın ana sorusuna yanıt veren en güçlü sonucu öne çıkarın.
“Katılımcıların %76’sı uzaktan eğitimde verimliliğin düşük olduğunu belirtmiştir.”
2. Sayısal Değeri Yalınlaştırın
Detaylı tablo bilgisi vermeyin, sadece dikkat çekici verileri yazın.
“Çalışma, başarı düzeyinin sosyal destekle anlamlı ilişkili olduğunu göstermiştir.”
3. Tek Cümlelik Özetlerle Yazın
Her bulgu için yalnızca bir cümle kurmaya çalışın.
“Araştırma sonucunda, kadın katılımcılar erkeklere kıyasla daha yüksek stres düzeyi bildirmiştir.”
4. Yorumlamadan Yalnızca Bildirin
❌ “Bu sonuçlar, öğrencilerin teknolojiye bağımlı olduğunu göstermektedir.”
✅ “Katılımcıların %84’ü her gün en az 4 saat çevrimiçi ders takip ettiğini belirtmiştir.”
4. Araştırma Sonuçlarının Tez Özeti İçinde Konumlandırılması
Özet genellikle dört ana paragrafa bölünür:
-
Giriş ve Amaç
-
Yöntem
-
Bulgular (araştırma sonuçları burada yer almalı)
-
Sonuç ve Öneriler
Araştırma sonuçları bölümünde:
-
Yalnızca en güçlü bulgular yer almalı
-
Sayısal destek kullanılmalı
-
Sonuç cümleleri kısa ve doğrudan olmalı
-
Varsayımsal ya da yorumsal ifadelerden kaçınılmalı
5. Örneklerle Sonuç Cümlesi Yazımı
Detaylı Tez Cümlesi | Özete Dönüştürülmüş Hali |
---|---|
“Araştırma kapsamında 3 ilde toplam 428 öğrenciyle yapılan anket çalışmasında, öğrencilerin %68’inin uzaktan eğitimde motivasyon problemi yaşadığı belirlenmiştir.” | “Katılımcıların %68’i uzaktan eğitimde motivasyon sorunu yaşadığını belirtmiştir.” |
“Elde edilen bulgulara göre, meslek liselerindeki öğrencilerin %52’si online sınavlarda akademik etik dışı davranışlarda bulunmuştur.” | “Meslek lisesi öğrencilerinin %52’si online sınavlarda etik dışı davranışta bulunduğunu ifade etmiştir.” |
6. Tez Özeti Yazdırma Sürecinde Araştırma Sonuçlarının İletimi
Tez özeti yazdırmak isteyen bir öğrenci, araştırma sonuçlarını net ve sade biçimde danışmana ya da profesyonel yazara şu şekilde sunmalıdır:
-
Sayısal veriler tablo halinde paylaşılmalı
-
Hangi sonuçların özetle vurgulanmasını istediği belirtilmeli
-
Tezin hangi bölümündeki sonuçların temsil edileceği açıkça yazılmalı
-
Hedef kitle (danışman, jüri, yayın) belirtilmeli
Bu bilgiler doğrultusunda uzman kişi, akademik dile uygun ve sadeleştirilmiş sonuç cümleleri üretebilir.
Araştırma sonuçları, bir çalışmanın bel kemiğidir. Bu sonuçları tez özetine etkili biçimde yansıtmak, çalışmanın hem akademik gücünü gösterir hem de okuyucunun konuya olan ilgisini artırır. Ancak çok fazla veri, çok sınırlı bir alanda sunulacağı için sadeleştirme, seçicilik ve anlatım stratejileri büyük önem taşır.
Bu yazıda ele aldığımız tekniklerle araştırma bulgularınızı yorumdan arındırarak, sade ve net biçimde tez özetinize dâhil edebilirsiniz. Unutmayın, özet metinlerde uzun açıklamalara değil, doğru ifadeye ihtiyaç vardır. Ne kadar kısa ama etkili anlatırsanız, akademik ciddiyetiniz o kadar görünür olur.
Tez özeti yazdırma sürecinde de sonuç bölümünün güçlü aktarılması, metnin tamamına güven duyulmasını sağlar. Bu nedenle yalnızca “bir şeyler yazılmış olsun” diye değil, “doğru anlaşılacak ve dikkat çekecek biçimde” yazılmış sonuç cümlelerine ihtiyaç vardır.
Bu yaklaşımı benimsediğiniz sürece, ister kendiniz yazın ister profesyonel yardım alın, sonuç bölümünüz özetin en güçlü kısmı olacaktır.