Tez özeti, araştırmanın amaç–yöntem–bulgu–katkı zincirini birkaç paragrafta görünür kılan en kritik vitrindir. Bu vitrinin nasıl “teslim” edildiği; yalnızca dosya gönderimi değil, planlama, kalite güvence, izlenebilirlik, iletişim ve risk yönetiminin tek bir akışta birleşmesi anlamına gelir. Özet yaptırma hizmetlerinde teslimat süreçleri, hatasız dil ve güçlü retorik kadar önemlidir: yanlış sıralama, geciken onay, eksik yönerge veya sürüm takibindeki boşluklar, çok iyi yazılmış bir özeti bile kabul–ret çizgisinin yanlış tarafına atabilir. Bu yazıda, tez özeti için profesyonel teslimat süreçlerini uçtan uca ele alıyor; her aşamada kontrol listeleri, örnek akış şemaları, vaka analizleri ve uygulanabilir şablonlar sunuyoruz.
1) Teslimat Mimarisini Tanımlamak: “Süreç = Ürün”
Özetin kendisi kadar, ona giden yol da değerlendirilir. Süreç şeffaflığı; kim, neyi, ne zaman, hangi gerekçeyle düzenledi sorularını yanıtlar.
Çekirdek ilkeler:
-
İzlenebilirlik: Sürüm geçmişi ve değişiklik günlüğü.
-
Uygunluk: Yönerge ve etik çerçeveye tam uyum.
-
Tekrar Edilebilirlik: Her projede yeniden kullanılabilir kontrol listeleri.
-
Risk Azaltma: Yedek planlar, teslim öncesi kalite kapıları.
2) Zaman Çizelgesi: Tersine Planlama (Backplanning)
Teslim tarihinden geriye doğru bir milestone dizisi kurun.
Örnek çizelge (T = resmi teslim tarihi):
-
T–7 gün: v1 (Amaç odaklı iskelet + yönerge eşlemesi)
-
T–4 gün: v2 (Yöntem ve metrik netleştirme, TR–EN paralellik kontrolü)
-
T–2 gün: v3 (Mikro dil–yazım, anahtar kelime hiyerarşisi)
-
T–1 gün: Son kontrol (okunabilirlik/benzerlik raporu, kontrol listeleri)
-
T günü: vFinal teslim + paket dokümantasyonu
3) Brief’ten Teslime: Girdi Gereksinimleri
Kaliteli teslim, eksiksiz brief ile başlar.
Mutlaka istenecekler:
-
Enstitü/dergi özet yönergesi (kelime, atıf, anahtar kelime, TR–EN zorunluluğu)
-
Tez başlığı, amaç cümlesi, tasarım/örneklem, kilit metrik/temalar
-
Hedef mecra örnek özet(ler)i (kısa referans)
-
Etik kısıtlar ve gizlilik gereklilikleri (NDA, anonimleştirme)
4) Sürümleme Stratejisi: v1 → v2 → v3 → vFinal
Sürüm mantığı: Her versiyon tek bir iyileştirme eksenine odaklanır.
-
v1: Yapı (IMRaD kondenseri) + amaç cümlesi doğrulama
-
v2: Metrik/tema yerleştirme + terminoloji tekilleştirme
-
v3: Mikro-dil (kip, noktalama, bağlaç ekonomisi) + anahtar kelime
-
vFinal: İki dilli paralellik ve biçimsel uyum kilidi
5) Kalite Kapıları (Quality Gates): Geçmeden Geçiş Yok
Her sürüm, bir kapıdan geçer:
-
Gate–1 (Biçimsel Uyum): Kelime/karakter, atıf politikası, başlık–özet–anahtar kelime üçgeni
-
Gate–2 (İçerik İskeleti): Claim–Evidence–Impact sıralaması
-
Gate–3 (Dil ve Okunabilirlik): Cümle uzunluğu, pasif/etken dengesi, trigram tekrarı
-
Gate–4 (Etik/Özgünlük): Benzerlik riski, gizlilik/anonimleştirme
6) Yönerge Eşleştirme: “Satır Satır” Uyum
Kurallar varsayımla değil, tablo ile yönetilir.
Örnek sütunlar: Madde no | Kural | Uygulama | Evet/Hayır | Not.
Amaç: Teslim anında “eksik kural” kalmaması.
7) İki Dilli Teslim: Paralellik ve Eşdeğerlik
TR–EN özetler ayrı metinler değil, mesaj-paralel sürümlerdir.
Prosedür:
-
Türkçe M1–M4 (amaç, yöntem, bulgu, etki) listelenir.
-
İngilizce özette aynı sıra izlenir; terimler sözlükle eşlenir (SEM, Cronbach’s alpha, F1 skoru vb.).
-
Anahtar kelimeler iki dilde aynı hiyerarşide seçilir.
8) Terminoloji ve Anahtar Kelime Yönetimi
Sözlük: 30–50 maddelik TR–EN terim dosyası (paylaşımlı).
Anahtar kelime kuralı: 3 genel + 2 bağlam + 1 yöntem/metrik.
Teslim öncesi onay: Müşteriden son anahtar kelime seçimini yazılı alın.
9) Okunabilirlik ve NLP Ölçümleri: Raporla Teslim Et
Teslim paketi metrik içerir:
-
Ortalama cümle uzunluğu (hedef 18–24)
-
30+ sözcüklü cümle oranı (<%10)
-
Trigram tekrarı (düşük)
-
Pasif/etken oranı (alana göre dengeli)
Fayda: İyileştirme kanıtı sağlanır.
10) Benzerlik (Similarity) Yönetimi: Kısa Metinde Yüksek Risk
Teknik: Cümle iskeleti dönüşümü, nominalizasyon azaltma, sayıların korunması.
Teslim öğesi: Öncesi–sonrası benzerlik çıktısı; riskli kalıplar listesi.
11) Dosya Biçimleri ve Versiyon Etiketleri
Adlandırma şeması: 2025-09-27_tez-ozeti_TR_v3.docx
, ..._EN_vFinal.pdf
Kural: Tarih–dil–sürüm açıkça görünür; karışıklık engellenir.
12) Paketleme: “Tek Zip, Dört İçerik”
Teslim paketinin standart içeriği:
-
TR özeti (Word + PDF)
-
EN özeti (Word + PDF)
-
Anahtar kelime dosyası (TR/EN .txt)
-
Raporlar (yönerge eşleştirme tablosu, okunabilirlik/benzerlik)
13) İletişim Protokolü: Tek Kanal, Etiketli Geri Bildirim
Revizyonlar etiketli toplanır: [İçerik], [Terminoloji], [Metrik], [Etik/Yönerge].
Her teslimde: “Neyi düzelttik? Neyi bekliyoruz? Sonraki adım?” başlıklı 3 maddelik özet notu.
14) Onay Noktaları (Sign-off) ve Yetkilendirme
Aşağıdaki değişiklikler mutlak onay ister:
-
Ölçek/araç adları
-
Nicel değerler ve p/CI/d gibi metrikler
-
Kurum/hastane/şirket adları, etik onay numarası
Sebepler: Akademik doğruluk, etik ve gizlilik.
15) Gizlilik ve Veri Mahremiyeti: Teslimatın Görünmez Zırhı
Uygulama: NDA, erişim kısıtları, paylaşımlı klasörde rol-temelli yetki.
Anonimleştirme: “Hastane A” → “bölgesel eğitim araştırma hastanesi”.
16) Risk Matrisi: Zaman, Yönerge, Çoklu Mecra
Tipik riskler:
-
Son dakika kelime sınırı değişimi
-
Atıf politikasında farklılık
-
İki dilli zorunluluğun eklenmesi
Karşı strateji: A/B/C sürümleri (atıfsız/tek atıflı/iki dilli) hazır tutmak.
17) Kriz Protokolleri: “Hacim Düşürüldü, 12 Saat Kaldı”
Plan: Çıkarma (arka plan), birleştirme (amaç+yöntem), sayısallaştırma (iki metrik), tek cümle sınırlılık.
Amaç: Ana mesajları koruyarak yeni sınıra uyum.
18) Müşteri Personaları ve Teslimat Beklentisi
-
Akademisyen: Sürüm günlüğü + metrik raporu ister.
-
Endüstri araştırmacısı: Zaman, uygulama/etki netliği, kısa brif.
-
Öğrenci: Yönerge, terminoloji ve yazım desteği ayrıntı ister.
Uyarlama: Teslim notlarının tonu ve derinliği personaya göre değişir.
19) Başlık–Özet–Anahtar Kelime Üçgeni: Teslim Öncesi Eşitleme
Kontrol: Başlıktaki ana terimler ilk 2 cümlede mi? Anahtar kelimeler kavram ağıyla hizalı mı?
Etkisi: Dizinlenebilirlik ve hakem algısı güçlenir.
20) Disiplin Odaklı Teslim Şablonları
Klinik/sağlık: CI ve etki büyüklüğü satır içi; yan etki/klinik anlam; tek cümle sınırlılık.
Mühendislik/BT: Veri seti, benchmark protokolü, doğruluk–F1/AUC–süre üçlüsü.
Eğitim/sosyal: Kuram adı + tasarım; β + temalar + κ; politika/uygulama etkisi.
21) “Bir Cümle, Bir İş” Kontrolü
Teslimden önce, her cümle tek bir iş yapsın: amaç, yöntem, bulgu veya etki. Çok işlevli cümleler bölünür; akış hızlanır, okunabilirlik artar.
22) Bağlaç Ekonomisi ve Noktalama
Paragraf başına 1 ana bağlaç; cümle içinde en fazla 1 ikincil bağ.
Noktalı virgül benchmark kıyaslarında; yüzdeler Türkçe ondalıkla “%2,1”.
23) Atıf Politikası ve Alternatif Sürümler
Atıf yasaksa A Sürümü (atıfsız), izinliyse B Sürümü (tek atıf) birlikte teslim edilir. Son dakika kural farklılığına hazır olursunuz.
24) Okunabilirlik/Yazım Hataları: Otomasyon Körlüğü
Otomatik düzeltmeler teknik terimleri bozabilir. Manuel son okuma: kısaltmalar (SEM, YEM), özel adlar, Türkçe ondalıklar.
25) Teslim Dosyalarında Erişilebilirlik
Bazı enstitüler PDF’in metin seçilebilir olmasını ister. Word’den yüksek kalitede PDF üretin; başlık ve alt başlıklarda erişilebilirlik etiketleri kullanın.
26) Değişiklik Günlüğü (Changelog): Değerin Görünür Kılınması
Biçim: Sürüm | Değişiklik | Gerekçe (yönerge/okunabilirlik/etik) | Etki.
Müşteri yapılanların nedenini ve sonucunu tek bakışta görür.
27) Teslim Sonrası Destek Penceresi
Teslimden sonra 72 saat revizyon penceresi; küçük dil/düzen uyarlamaları, başvuru sistemine uygun dosya biçimi düzeltmeleri.
28) KPI’lar: Süreci Ölçmeden İyileştiremezsiniz
-
İlk taslakta geri bildirim sayısı
-
v1→vFinal kelime tasarrufu / okunabilirlik iyileşmesi
-
Benzerlik yüzdesi düşüşü
-
“Yönerge ihlali” geri dönüşlerinin sayısı
-
Teslim–onay döngü süresi
29) Vaka 1 – Klinik (CI Zorunlu, Atıf Yasağı)
Durum: v2’de literatür atfı var, CI yok.
Çözüm: v3’te atıf çıkarıldı, d ve %95 CI eklendi, tek cümle sınırlılık yazıldı.
Teslim: A/B sürüm yerine yalnız A (atıfsız). Editör notu: “Kurala tam uyum.”
30) Vaka 2 – BT/AI (Benchmark Sıkışıklığı)
Durum: Üç metrik + iki veri seti özete sığmıyor.
Çözüm: Doğruluk–F1–süre üçlüsüne indirgeme; veri setlerini “orta ölçekli/kurumsal” diye bağlamsallaştırma.
Teslim: Kısa benchmark cümlesi + ayrıntı gövdeye.
31) Vaka 3 – Eğitim (Karma Yöntem, Politika Etkisi)
Durum: Kuram anlatısı uzun; amaç sonda.
Çözüm: Kuram adı kaldı, açıklama gövdeye; amaç+yöntem tek cümle; β ve iki tema tek cümlede; politika etkisi kapanış.
Teslim: Okunabilirlik↑, benzerlik↓, kabul olasılığı↑.
32) Son Kontrol Listesi (Pocket)
-
Yönerge tablosunda tüm maddeler “Evet” mi?
-
TR–EN M1–M4 paralelliği kilitlendi mi?
-
2–3 metrik/tema net mi?
-
Okunabilirlik ve benzerlik raporları eklendi mi?
-
Anahtar kelime hiyerarşisi doğru mu?
-
Dosya adları/dil/sürüm etiketleri tutarlı mı?
-
Changelog ve teslim notu eklendi mi?
Sonuç: Teslim, Yazının Değil Sisteminizin Kalitesini Gösterir
Tez özeti için özet yaptırma süreci, yalnızca iyi yazılmış cümleler değil; iyi tasarlanmış bir teslim sistemi gerektirir. Tersine planlama, kalite kapıları, iki dilli paralellik, ölçülebilir okunabilirlik–benzerlik iyileştirmeleri, sürüm–etiket disiplini, kriz protokolleri ve net iletişim ritüelleri; özeti kabul çizgisine taşır. Kendi içinde tutarlı, yönergeye eksiksiz uyumlu, kanıtlarla desteklenmiş bir teslim paketi; editör ve hakemin güvenini hızla kazanır. Kısacası, teslimat süreçleri, özetinizin kaderini belirler: süreç kusursuzsa, kısa metin büyük bir etkiye dönüşür.