Tez özeti, araştırmanın amaç–yöntem–bulgu–etki zincirini en kısıtlı hacimde görünür kılan vitrindir. Bu vitrinin “kaliteli” sayılması; yalnızca iyi yazılmış cümlelerden ibaret değildir. Kalite, yönerge uyumu, disiplin-özgü ikna para birimi (metrik/tema/klinik anlam), iki dilli paralellik, okunabilirlik ve benzerlik (similarity) denetimi, etik–atıf politikaları ve izlenebilir teslimat gibi bileşenlerin birlikte işlemesiyle ortaya çıkar.
Özet yaptırma hizmeti, bu bileşenleri bir kalite yönetim sistemi (KYS) altında birleştirir: planla → üret → denetle → iyileştir döngüsü, kısa metinde tekrarlanabilir ve ölçülebilir başarı üretir. Bu yazıda, tez özeti yazımında kalite yönetimini; süreçler, metrikler, kontrol listeleri, örnek akışlar, vaka analizleri ve mikro atölyelerle ayrıntılandırıyoruz.
1) Kalite Yönetimi Nedir? Tez Özeti İçin Çerçeve
Kalite yönetimi, çıktının değil, çıktıya giden sürecin güvenceye alınmasıdır. Tez özetinde KYS;
-
Planlama: Yönerge çözümleme, hedef okur/mecra, disiplin lense (klinik/BT/egitim).
-
Uygulama: IMRaD kondenseriyle iskelet, “bir cümle = bir iş”, metrik/tema yerleşimi.
-
Denetim: Okunabilirlik–benzerlik–paralellik raporları, kalite kapıları.
-
İyileştirme: Geri bildirim, sürümleme, KPI takibi.
2) Kalite Politikası: İlke Seti
-
Uyum: Kurumsal yönergeler ve etik-atanmış sorumluluk.
-
Ölçülebilirlik: Metin kalitesi metriklerle izlenir (okunabilirlik, trigram, benzerlik).
-
Şeffaflık: Değişiklik günlüğü (changelog) ve karar gerekçeleri.
-
İki Dillilik: TR–EN mesaj-paralellik zorunluluğu.
-
Sürdürülebilirlik: Şablonlar ve kontrol listeleriyle tekrarlanabilirlik.
3) Kalite Planlama: Yönerge ve Risk Haritası
-
Yönerge tablosu: Kelime/karakter, atıf, anahtar kelime, iki dilli zorunluluk.
-
Riskler: Kelime sınırı değişimi, atıf yasağı/serbestisi, iki dilli ek gereklilik, teslim süresi baskısı.
-
Karşı eylemler: A/B sürümleri (atıfsız/tek atıflı), kelime düşürme protokolü, TR–EN şablon eşlemesi.
4) Kalite Süreci: PDCA’nın (Plan–Do–Check–Act) Özete Uyarlanması
-
Plan (P): Brief formu, yönerge çözümleme, hedef metrik/tema.
-
Do (D): İskelet kurma (IMRaD), metrik yerleştirme, iki dilli paralellik.
-
Check (C): Okunabilirlik & similarity raporları, kip/terim/bağlaç denetimi.
-
Act (A): Revizyon, sürümleme, stil kütüphanesine geri besleme.
5) Kalite Kapıları (Quality Gates): Geçmeden Geçiş Yok
-
Biçimsel Uyum Kapısı: Kelime/karakter, atıf politikası, anahtar kelime sayısı.
-
İçerik İskeleti Kapısı: Amaç–yöntem–bulgu–etki sırası, “bir cümle = bir iş”.
-
Dil/Okunabilirlik Kapısı: Cümle uzunluğu (18–24), uzun cümle oranı <%10, bağlaç ekonomisi.
-
Etik/Özgünlük Kapısı: Benzerlik düşüklüğü, sayısal kanıt/doğruluk, gizlilik.
6) İKİ Dilli Kalite: “Çeviri” Değil “Eşdeğer Yazım”
TR özetteki M1–M4 mesajları EN özette aynı sırayla yeniden yazılır.
-
Terim sözlüğü: 30–50 maddelik TR–EN sabit eşleşmeler (SEM, Cronbach’s alpha, κ, d, CI).
-
Anahtar kelime hiyerarşisi: Her iki dilde 3 genel + 2 bağlam + 1 yöntem/metrik.
7) Okunabilirlik Denetimi: Metriklerle Kanıt
-
Ortalama cümle uzunluğu 18–24
-
30+ sözcüklü cümle oranı <%10
-
Trigram tekrar yoğunluğu düşük
-
Pasif/etken denge alana uygun
Rapor: v1–vFinal karşılaştırması + kısa yorum (ne değişti, neden?).
8) Similarity Yönetimi: Kısa Metinde Yüksek Risk
Teknikler:
-
Cümle iskeleti dönüşümü, nominalizasyon azaltma (“gerçekleştirilmiştir” → “yapıldı”), sayı sabit–bağlam özgün.
-
Kalıp cümlelerin varyantları (“Bu çalışma X’i amaçlar.” → “Araştırmanın amacı X’tir.”).
Delil: Öncesi–sonrası benzerlik çıktısı ve riskli kalıp listesi.
9) Metrik/Tematik Kalite: Alanın İkna Para Birimi
-
Sağlık: d, %95 CI, MCID, klinik anlam; tek cümle sınırlılık.
-
Mühendislik/BT/AI: Doğruluk–F1/AUC–süre; benchmark protokolü kısa.
-
Eğitim/Sosyal: β katsayıları, iki tema, κ; politika/uygulama etkisi.
Kural: Özette en fazla 2–3 metrik/tema; ama en isabetli olanlar.
10) Başlık–Özet–Anahtar Kelime Üçgeninde Kalite
Kontrol:
-
Başlıktaki ana kavramlar ilk 2 cümlede mi?
-
Anahtar kelimeler kavram ağıyla hizalı mı?
-
EN sürüm aynı rayı izliyor mu?
Etki: Dizinlenebilirlik ↑, hakem algısı ↑.
11) Üretim Kalitesi: “Bir Cümle = Bir İş” ve Bağlaç Ekonomisi
-
Bir cümle yalnız amaç ya da yöntem ya da bulgu ya da etki işi yapar.
-
Paragraf başına 1 ana bağlaç, cümlede 1 ikincil bağlaç.
-
Noktalı virgül kıyasta: “%2,1 doğruluk; %1,4 F1”.
12) Süreç Kalitesi: Sürümleme ve Değişiklik Günlüğü
Sürüm hattı: v1 (amaç) → v2 (yöntem/metrik) → v3 (mikro dil) → vFinal (paralellik/biçim).
Changelog: Sürüm | Değişiklik | Gerekçe (yönerge/okunabilirlik/etik) | Etki.
13) Teslimat Kalitesi: Paket Standartları
Tek zip – dört içerik:
-
TR özet (Word+PDF)
-
EN özet (Word+PDF)
-
Anahtar kelime dosyası (TR/EN .txt)
-
Raporlar (yönerge tablosu, okunabilirlik/benzerlik)
Adlandırma:2025-09-27_TR_vFinal.pdf
,..._EN_vFinal.pdf
.
14) Etik Kalite: Atıf, Gizlilik, Şeffaflık
-
Atıf yasağına uyum; tek atıf izinliyse stratejik yerleştirme.
-
NDA/anonimleştirme: kurumsal ve kişisel verilerin korunması.
-
Desteğin görünürlüğü: dil düzenleme katkısı teşekkürde belirtilebilir.
15) İletişim Kalitesi: Etiketli Geri Bildirim
Geri bildirim kanalı tek ve etiketli olsun: [İçerik], [Metrik], [Terminoloji], [Etik/Yönerge].
Her teslimde 3 maddelik not: Neyi düzelttik? Neyi bekliyoruz? Sonraki adım?
16) KPI’lar: Kaliteyi Ölçmezseniz İyileştiremezsiniz
-
v1→vFinal okunabilirlik kazanımı
-
Benzerlik yüzdesi düşüşü
-
Yönerge ihlali sayısı (hedef: 0)
-
Revizyon turu ve geri dönüş süresi
-
Editör notlarında “netlik/uyum” vurgusu
-
Teslim–onay döngü süresi
17) Disiplinlere Göre Kalite Şablonları
17.1 Klinik/sağlık
-
C1: Klinik gereklilik/boşluk
-
C2: Tasarım/örneklem/etik
-
C3: d + %95 CI + klinik anlam
-
C4: Sınırlılık + öneri
17.2 Mühendislik/BT/AI
-
C1: Problem ölçeği
-
C2: Yöntem/algoritma
-
C3: Doğruluk–F1/AUC–süre (tek cümle)
-
C4: Uygulama/transfer potansiyeli
17.3 Eğitim/Sosyal
-
C1: Kuram/bağlam + boşluk
-
C2: Amaç + tasarım (nicel/nitel/karma)
-
C3: β + iki tema + κ
-
C4: Politika/uygulama etkisi + sınırlılık
18) Mikro Atölye – 180’den 120’ye Kaliteyi Korumak
Önce: 4 cümle arka plan; amaç sonda; metrik yok; öznel kapanış.
Sonra:
“Bu çalışma, X bağlamındaki Y boşluğunu ele alarak Z’yi amaçlar. N katılımcı/veri seti üzerinde [tasarım/benchmark] uygulanmıştır. Doğruluk %2,1, F1 %1,4 artmıştır (p<.05); nitel analizde iki tema (A/B) belirlenmiştir (κ=0,81). Bulgular, [hedef saha] uygulamalarında maliyet ve zaman kazancına katkı sağlar. Örneklem tek merkezle sınırlıdır; çok merkezli çalışmalar önerilir.”
Kazanım: Hacim disiplini + metrik görünürlüğü + dürüst sınırlılık.
19) Vaka 1 – Klinik: CI Zorunlu, Atıf Yasağı
Sorun: Girişte atıf var, CI yok.
Müdahale: Atıf çıkarıldı, d ve %95 CI eklendi, tek cümle sınırlılık yazıldı.
Sonuç: Kural uyumu; editör “biçimsel tamlık” notu.
20) Vaka 2 – BT/AI: Benchmark Karmaşası
Sorun: Üç metrik + iki veri seti + protokol tek cümlede boğulmuş.
Müdahale: Doğruluk–F1–süre tek cümleye kondense; veri setleri “orta ölçekli/kurumsal” diye bağlamlandı; protokol yan tümceye.
Sonuç: Okunabilirlik ↑, ikna ↑.
21) Vaka 3 – Eğitim: Tema ve κ Görünmez
Sorun: Temalar isimlendirilmemiş, κ yok; amaç geç.
Müdahale: Amaç 1. cümlede; β + iki tema adı + κ tek cümlede; politika etkisi kapanışta.
Sonuç: Ölçülebilirlik ve bütünlük güçlendi.
22) Kriz Yönetimi: Kelime Sınırı Düşürüldü
Protokol: (1) Arka planı 1 cümleye indir; (2) Amaç+yöntem tek cümlede birleştir; (3) Bulguları 2 metrik/tema ile tek cümlede ver; (4) Etki + sınırlılık tek cümlede.
Amaç: Mesajı korurken hacme uyum.
23) Araçlar ve Otomasyon: Kör Noktalara Dikkat
Otomatik düzeltme ve benzerlik araçları yardımcıdır, karar mercii değildir.
-
Teknik terimlerin bozulması riskine karşı manuel son okuma.
-
TR ondalık (virgül) ve bilimsel sembollerin kontrolü.
24) Erişilebilirlik Kalitesi: Biçimsel Uyum
PDF’lerin metin-seçilebilir olması, başlık etiketleri, doğru dosya adları ve dil etiketleri; başvuru sistemleri için kritik kalite öğeleridir.
25) Son Cep Listesi (Pocket) – Kalite Hız Kontrolü
-
Yönerge tablosu eksiksiz mi?
-
Amaç ilk 2 cümlede mi?
-
Yöntem tek cümlede mi?
-
2–3 metrik/tema etki öncesinde mi?
-
Kip ritmi: geniş → geçmiş → geniş mi?
-
Okunabilirlik hedefte; uzun cümle oranı <%10 mu?
-
Benzerlik raporu düşük mü?
-
TR–EN mesaj-paralellik ve terim sözlüğü tamam mı?
-
Başlık–özet–anahtar kelime üçgeni hizalı mı?
-
Teslim paketi (TR/EN, raporlar, changelog) hazır mı?
Sonuç: Kalite Yönetimi, Kısa Metni Güvenilir Kanıta Dönüştürür
Tez özeti; şansla “iyi” olmaz. Kalite yönetimi, kısalıktan doğan tüm riskleri (yönerge ihlali, metrik görünmezliği, kip/terim dağınıklığı, benzerlik) süreçlerle azaltır; ölçümlerle görünür kılar; sürüm–teslim disipliniyle tekrarlanabilir başarı üretir. Özet yaptırma hizmeti, bu kaliteyi bir “redaksiyon” değil, denetlenebilir sistem olarak kurar: planlanmış iskelet, alan-özgü ikna metrikleri, iki dilli paralellik, okunabilirlik–similarity denetimi, etik–gizlilik çerçevesi ve iletişim ritüelleri. Sonuç; editör ve hakemin aradığı yanıtları ilk 8–10 saniyede veren, dizinlenebilir, şeffaf ve kabul olasılığı yüksek bir özettir. Kısa metinde büyük etki, kalite yönetimiyle güvence altındadır.