Tez özeti; araştırmanın amaç–yöntem–bulgu–etki zincirini tek paragrafta (çoğu kurumda 200–300, bazı yönergelerde 300–500 kelime) görünür kılan bir mikro-IMRaD metnidir. Bu kadar dar hacimde yüksek ikna üretmek, yalnızca “iyi yazmak”la değil, kalite yönetimini süreçleştirmekle mümkündür. “Özet yaptırma” hizmeti bu süreçte standartları tanımlar, ölçütleri belirler, kontrol noktaları (kalite kapıları) koyar, kanıt üretir (okunabilirlik/benzerlik/terminoloji raporları) ve izlenebilir teslim ile işi sonuçlandırır.
1) Kalite Yönetimi Nedir? Kapsam ve İlke Seti
Kalite yönetimi, kısa metnin tasarımı, üretimi, denetimi ve teslimi boyunca tekrarlanabilir ve denetlenebilir bir sistem kurmaktır.
-
Tasarım: Yönerge haritalama, IMRaD kondenseri, persona uyumu.
-
Üretim: Yapısal/dilsel/biçimsel düzenleme, metrik–tema yerleştirmesi.
-
Denetim: Okunabilirlik–benzerlik ölçümleri, terim sözlüğü, CEI etiketi.
-
Teslim: Erişilebilir PDF, dosya standardı, “yönerge eşleştirme tablosu”, değişiklik günlüğü.
İlke: “Hissi değil, kanıtı” konuşmak—her kararın ölçüsü ve çıktısı olmalı.
2) Yönerge Haritalama: Kalitenin Sıfırıncı Kapısı
Yapı: Yönerge maddesi | Uygulama | E/H | Not.
Örnek satırlar: “Tek paragraf – E”, “Atıf yasak – E (A-sürüm)”, “TR+EN zorunlu – E (mesaj listesi)”, “Kelime 250 – E(vFinal 245–255)”.
Kazanım: Tartışma “yorum”dan kritere döner.
Mini kontrol listesi
-
Kelime/karakter sınırları net mi?
-
Atıf politikası (yasak/tek atıf) belirlendi mi?
-
Anahtar kelime sayısı/formatı yazıldı mı?
-
Dil(ler) ve paragraf yapısı sabitlendi mi?
3) IMRaD Kondenseri: Kalitenin Yapısal Omurgası
Tek paragrafta Bağlam+Amaç → Yöntem → Bulgular → Etki+Sınırlılık.
Kalite ilkesi: “Bir cümle = bir iş.” Çok işlevli cümleler bölünür.
Örnek dönüşüm
-
Önce: “Amaçlandığı üzere model test edilmiş ve anlamlı sonuçlar elde edilmiştir; böylelikle…”
-
Sonra: “Amaç, modeli test etmektir. Model test edildi. Doğruluk %2,1 ve F1 %1,4 arttı. Bulgular, [hedef saha] için uygulanabilir katkı sağlar. Örneklem tek merkezle sınırlıdır.”
4) CEI (Claim–Evidence–Impact) Etiketi: Cümle Bazlı Kalite
Her cümleyi C/E/I ile işaretleyin: C=İddia (amaç/boşluk), E=Kanıt (yöntem + 2–3 metrik/tema), I=Etki (uygulama/yarar + tek cümle sınırlılık).
Kalite çıktısı: Etiketlenemeyen cümle ya gereksizdir ya dönüştürülmelidir.
5) Disiplin-Özgü Kalite: “İkna Para Birimi”ni Doğru Seç
-
Klinik/sağlık: d, %95 CI, MCID + “klinik anlam” cümlesi.
-
Mühendislik/BT/AI: doğruluk–F1/AUC–süre + kısa benchmark protokolü.
-
Eğitim/Sosyal: β, iki tema adı, κ (kodlayıcı uyumu) + politika/uygulama etkisi.
Kural: Özette en fazla 2–3 metrik/tema; etki cümlesinden hemen önce görünür.
6) Kip ve Zaman Ritmi: Tutarlılık = Kalite
Geniş → Geçmiş → Geniş
-
Bağlam/genel gerçek: geniş (“görülür”).
-
Yapılan iş/bulgular: geçmiş (“uygulandı”, “arttı”).
-
Etki/öneri: geniş (“katkı sunar”).
Kalite sinyali: Tek paragrafta kopan kip/ton, okunabilirlikte düşüşe yol açar.
7) Okunabilirlik Ölçütleri: Hız ve Netlik
-
Ort. cümle uzunluğu: 18–24 sözcük
-
30+ sözcüklü cümle oranı: < %10
-
Trigram tekrar yoğunluğu: düşük
-
Pasif/etken denge: alana uygun
Raporlama: v1→vFinal değişimi kısa notla belgeleyin.
8) Benzerlik (Similarity) Yönetimi: Kalıbı Kır, Mesajı Keskinleştir
Teknikler:
-
Kalıp cümle iskeletini değiştir (“Bu çalışma X’i amaçlamaktadır.” → “Amaç, X’tir.”).
-
Nominalizasyonu azalt (“gerçekleştirilmiştir” → “yapıldı”).
-
Sayıları/temaları koru, çevre dili özgünleştir.
Kalite kanıtı: Öncesi–sonrası benzerlik çıktısı + riskli trigram listesi.
9) Terminoloji ve Kısaltma Standardı: Tek Kavrama Tek İsim
İlk geçişte tam ad + kısaltma (“Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM)”), sonra yalnız YEM.
TR–EN terim sözlüğü (30–50 madde) oluşturun: “iç tutarlılık ↔ Cronbach’s alpha”, “κ ↔ Cohen’s kappa”, “d ↔ effect size”, “macro-F1 ↔ macro-F1”.
Fayda: İki dilli paralellik ve kavramsal netlik.
10) Anahtar Kelime Mimarisi: Dizinlenebilirlik Kalitesi
Formül: 3 genel + 2 bağlam + 1 yöntem/metrik.
Kalite ilkesi: Başlıktaki ana terimler özette erken görünür; anahtar kelimeler yanıltıcı değil temsil edici olur.
11) Arka Plan Ekonomisi: Hacmi Etkiye Yatır
Literatür/bağlam özette 1–2 cümleyi geçmez.
Dönüşüm şablonu: “X bağlamında Y sorun sürmektedir. Bu çalışma Z’yi amaçlar.”
Sonuç: Kelime kotası yöntem–bulgu–etkiye ayrılır, kalite izlenimi yükselir.
12) A/B Sürüm Stratejisi: Değişen Kurallara Karşı Kalite Sigortası
-
A-sürüm: Atıfsız, tek paragraf, 200–300 kelime.
-
B-sürüm: Tek atıflı/iki paragraf alternatifi.
Kural: Mesaj ve metrik sabit; yalnız biçim değişir. Son dakika yönerge değişimi kaliteyi zedelemez.
13) Kalite Kapıları: “Geçmeden Teslim Yok”
-
Biçim Kapısı: kelime/karakter, paragraf, atıf, anahtar kelime sayısı.
-
İskelet Kapısı: IMRaD sırası ve “bir cümle=bir iş”.
-
Dil/Okunabilirlik Kapısı: 18–24 ortalama; <%10 uzun cümle; bağlaç ekonomisi.
-
Etik/Özgünlük Kapısı: benzerlik düşük; sınırlılık tek cümle; gizlilik/anonimleştirme.
14) İki Dilli Paralellik: “Çeviri” Değil “Eşdeğer Yazım”
TR’deki M1–M4 (amaç, yöntem, bulgu, etki) mesajları EN’de aynı sırada ve aynı metrik/tema sayısıyla yer alır.
Kalite ölçütü: EN sürüm TR’ye ne ekler ne eksiltir.
15) Erişilebilir PDF ve Dosya Standardı: Görünürlük = Kalite
-
Metin seçilebilir (görüntü değil), başlık/dil etiketleri doğru.
-
Dosya adları:
YYYY-MM-DD_TR_vFinal.pdf
,…_EN_vFinal.pdf
. -
Anahtar kelime .txt dosyası (TR/EN).
Neden kalite? Teknik ret riskini düşürür, arşiv/dizin taramalarına uyum sağlar.
16) Kalite Ölçümü için KPI’lar
-
Yönerge ihlali sayısı (hedef: 0)
-
Okunabilirlik kazanımı (ör. ort. cümle 26→20; 30+ oranı %18→%9)
-
Benzerlik yüzdesi düşüşü ve riskli trigramların temizliği
-
IMRaD/CEI uyum puanı
-
TR–EN paralellik hatası (hedef: 0)
-
“Tek seferde kabul” oranı, revizyon turu ve döngü süresi
17) Mikro Atölye – 180’den 120 Kelimeye Kalite Koruyarak
Önce (dağınık): 4 cümle literatür; amaç sonda; metrik yok; ton kararsız.
Sonra (kalite kontrollü):
“Bu çalışma, X bağlamındaki Y boşluğunu ele alarak Z’yi amaçlar. N katılımcı/veri seti üzerinde [tasarım/benchmark] uygulanmıştır. Doğruluk %2,1, F1 %1,4 artmıştır (p<.05); nitel analizde iki tema (A/B) belirlenmiştir (κ=0,81). Bulgular, [hedef saha] uygulamalarında maliyet ve zaman kazancına katkı sağlar. Örneklem tek merkezle sınırlıdır; çok merkezli çalışmalar önerilir.”
Kalite notu: IMRaD/CEI dizilimi, metrik yerleşimi, kip ritmi, sınırlılık ve Türkçe ondalık—tam uyum.
18) Vaka 1 – Klinik: CI ve MCID Yokken Kalite Açığı
Sorun: p-değeri var; %95 CI ve MCID yok.
Müdahale: “d + %95 CI + MCID” tek cümlede, ardından klinik anlam.
Sonuç: “istatistiksel”den klinike yükselen ikna, kalite skorunu artırdı.
19) Vaka 2 – BT/AI: Benchmark Yığılması ve Okunabilirlik
Sorun: “Üç metrik + iki veri seti + protokol” tek cümlede zorlanıyor.
Müdahale: Doğruluk–F1–süre tek cümlede; veri setleri “orta ölçekli/kurumsal” diye yan tümcede; protokol kısa.
Sonuç: 30+ sözcüklü cümle oranı <%10; editör taraması hızlandı.
20) Vaka 3 – Eğitim: Tema/Kappa Eksikliği
Sorun: “Olumlu temalar” belirsiz; κ raporlanmıyor.
Müdahale: “İki tema (A/B) belirlendi; κ=0,81.”
Sonuç: Yorum ölçülebilir bulguya dönüştü, kalite kapısından geçti.
21) İletişim ve Talep Yönetimi: Kaliteyi Koruyan Dil
Etiketli geri bildirim: [İçerik] [Metrik] [Terminoloji] [Etik/Yönerge] [Biçim].
“Üç madde” teslim notu:
-
Neyi yaptık? (ör. metrik yerleşimi)
-
Neyi bekliyoruz? (ör. CI aralığı onayı)
-
Son adım? (EN paralellik/anahtar kelime onayı)
Etki: Revizyon turları kısalır, kalite sürekliliği sağlanır.
22) Zaman Yönetimi ve Kalite: Ritimsiz Kalite Olmaz
Geri planlama (backplanning): T–7 v1, T–4 v2, T–2 v3, T–1 paket, T teslim.
Tampon: Sprint sonlarına 2–4 saat, teslim öncesi 1 gün.
Amaç: Kalite kapılarına zaman ayırmak ve son dakika kaosunu önlemek.
23) Kriz Protokolü (300 → 200 Kelime): Kaliteyi Kaybetmeden Kısalt
-
Arka plan = 1 cümle
-
Amaç + yöntem = 1 cümle
-
Bulgular = 1 cümlede iki metrik/tema
-
Etki + sınırlılık = 1 cümle
Not: Kısalma mesaj kaybı değil yoğunlaşma üretir.
24) Kanıtlı Teslim: Kalitenin Belgelendiği An
Teslim paketi: TR/EN vFinal (Word+PDF), yönerge eşleştirme tablosu, okunabilirlik–benzerlik raporları, anahtar kelime .txt, değişiklik günlüğü, TR–EN mesaj listesi.
E-posta konusu: [Tez Özeti] TR/EN vFinal + Paket (Yönerge Tablosu, Raporlar) – YYYY-MM-DD
Mesaj: “IMRaD ve CEI korundu; metrik cümlesi etki öncesine taşındı; TR–EN paralellik bire bir; raporlar ekte.”
25) Sürekli İyileştirme: Kalite Sistemi Canlıdır
-
Son üç projeden KPI’ları kıyaslayın.
-
Yüksek etki yapan mikro kararları şablonlaştırın (ör. bağlaç ekonomisi mesajı).
-
Terim sözlüğünü güncelleyin (yeni ölçekler/metrikler).
-
Kalite kapıları listesinde zayıf halkayı her sprintte değiştirin.
Sonuç: Kalite Yönetimi, Kısa Metnin Güven Motorudur
Tez özeti; hakem ve editörün ilk 8–10 saniyede yargı verdiği vitrindir. Bu vitrinde kalite, rastlantı değil sistemdir: Yönerge haritalama ile başlayan, IMRaD/CEI omurgasıyla şekillenen, alan-özgü metrik/tema yerleştirmesiyle ikna üreten, okunabilirlik–benzerlik–terminoloji raporlarıyla kanıtlanan, iki dilli paralellik ve erişilebilir PDF ile teslim güvencesine kavuşan bir bütün. “Özet yaptırma” hizmeti bu bütünün her halkasını ölçer, belgelendirir ve iyileştirir.
Kısacası, kalite yönetimi kısa metni yalnızca yetiştirmez; doğru anda, doğru yoğunlukta, doğru kanıtla teslim eder. Sonuç: Yönergeye tam uyumlu, dizinlenebilir, ikna gücü yüksek ve kabul olasılığı artmış bir tez özeti.